یوسف بن محمد و على بن محمد بن سیار به عنوان دو شاگرد، به محضر امام حسن عسکرى علیهالسلام آمدند و آماده شدند تا از علم و کمال آن حضرت بهرهمند گردند و مذاکرهى آنها با امام حسن عسکرى علیهالسلام به ترتیب زیر انجام شد:
شاگردان گفتند: گروهى در نزد ما زندگى مىکنند و معتقدند هاروت و ماروت(1)دو فرشتهاى هستند که فرشتگان آن دو را هنگام افزایش گناه در میان انسانها ؛ برگزیدند و خداوند آنها را با فرشتهى دیگرى به دنیا فرستاد. این دو فرشته ستارهى زهره را فریفتند و خواستند با آن ستاره زنا کنند و همچنین این دو فرشته شراب مىخورند و آدم مىکشند و خداوند آنها را در سرزمین بابل عذاب مىکند. ساحران از آن دو فرشته، فن سحر و جادو را فراگرفتند و خداوند ستارهى زهره را مسخ کرد.
امام حسن عسکرى علیهالسلام فرمود: پناه مىبرم به خدا از چنین نسبتهاى ناروا، فرشتگان خدا در پرتو الطاف خدا، معصوم و محفوظ از کفر و زشتىها هستند.
خداوند در قرآن مىفرماید:
(لا یعصون الله ما امرهم و یفعلون ما یؤمرون)(2)
«آنها هرگز فرمان خدا را مخالفت نمىکنند و آنچه را فرمان داده شدهاند (به طور کامل) اجرا مىنمایند.»
سپس چند آیهى دیگر مانند آیهى 28، 27، 20، 19، سورهى انبیاء را خواند که همه بیانگر عصمت فرشتگان است.
آن گاه فرمود: خداوند متعال این فرشتگان را جانشین خود در زمین قرار داد، آنها در دنیا همانند پیامبران و امامان علیهمالسلام هستند، آیا هیچ کس از پیامبران و امامان آدم مىکشد، یا زنا مىکند و یا شراب مىنوشد؟!
آیا نمىدانید که خداوند دنیا را خالى از پیامبر یا امام از جنس بشر نکرده است، مگر خداوند نمىفرماید:
(و ما ارسلنا من قبلک الا رجالا نوحى الیهم من اهل القرى)(3)
«و ما قبل از تو نفرستادیم، جز مردانى از آبادىها را که به آنها وحى مىکردیم».
خداوند در این آیه خبر مىدهد که فرشتگان را به سوى زمین به عنوان این که پیشوایان و حاکمان زمین شوند نفرستاده، بلکه آنها را به سوى پیامبران (براى رساندن وحى) فرستاده است.
شاگردان گفتند: بنابراین ابلیس، فرشته نیست.
امام حسن عسکرى علیهالسلام فرمود: نه، بلکه او از جنیان است ؛ آیا نشنیدهاید که خداوند مىفرماید:
(و اذ قلنا للملائکة اسجدوا لادم فسجدوا الا ابلیس کان من الجن)(4)
«به یاد آرید زمانى را که به فرشتگان گفتیم بر آدم سجده کنید، آنها همگى سجده کردند جز ابلیس که از جن بود».
بنابراین ابلیس از جن بود.
جدم امیرمؤمنان على علیهالسلام و او از رسول خدا صلى الله علیه و اله نقل کرد که فرمود:
«خداوند آل محمد صلى الله علیه و اله، پیامبران و فرشتگان مقرب را برگزید و گزینش خداوند نبود مگر بعد از آن که به حال آنها آگاهى داشت که از ولایت و سیطرهى فرمان خداوند خارج نمىگردند و از حریم عصمت بیرون نمىروند و به آنان که سزاوار عذاب الهى هستند، نمىپیوندند».
شاگردان گفتند: براى ما روایت کردهاند: هنگامى که رسول خدا صلى الله علیه و اله به امامت على علیهالسلام تصریح کرد، امامت او را بر جماعتهاى گوناگون از فرشتگان عرضه نمود، (بعضى از) آنها امامت او را نپذیرفتند و بر اثر این گناه به صورت قورباغهها مسخ شدند.
امام حسن عسکرى علیهالسلام فرمود: پناه مىبرم به خدا که چنین دروغهایى را به ما نسبت مىدهند ؛ فرشتگان مانند پیامبران خدا و رسولان خدا هستند. آیا در این صورت از پیامبران، به خدا کفر سر مىزند؟
شاگردان گفتند: نه.
امام حسن عسکرى علیهالسلام فرمود: همچنین از فرشتگان کفر سر نمىزند، شأن فرشتگان عظیم و مقامشان ارجمند است و از این نسبتهاى ناروا به دور مىباشند.(5)
1) نام این دو فرشته در آیهى 102 سورهى بقره آمده است.
2) سورهى تحریم، آیهى 6.
3) سورهى یوسف، آیهى 109.
4) سورهى کهف، آیهى 50.
5) احتجاج طبرسى: ج 2، ص 256 و 266.
