یکى از سنّتهاى ائمّه معصومین علیهم السلام در دعاها آن است که خداوند را به امور عظیم و بزرگ سوگند مىدهند.
گاهى خدا را به حقّ خودش قسم مىدهند. همانگونه که امام سجّاد علیه السلام فرمودند:
«إِلَهِی أَسْأَلُکَ بِحَقِّکَ الْوَاجِبِ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِکَ، وَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الَّذِی أَمَرْتَ رَسُولَکَ أَنْ یُسَبِّحَکَ بِهِ، وَ بِجَلَالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ، الَّذِی لَا یَبْلَى وَ لَا یَتَغَیَّرُ، وَ لَا یَحُولُ وَ لَا یَفْنَى، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تُغْنِیَنِی عَنْ کُلِّ شَیْءٍ بِعِبَادَتِکَ، وَ أَنْ تُسَلِّیَ نَفْسِی عَنِ الدُّنْیَا بِمَخَافَتِکَ، وَ أَنْ تُثْنِیَنِی بِالْکَثِیرِ مِنْ کَرَامَتِکَ بِرَحْمَتِکَ».(1)
خداى من، به آن حقّ واجب خود که بر همه آفریدگانت دارى، و به آن نام بزرگت که پیامبرت را فرمان دادى که تو را با آن تسبیح گوید، و به آن بزرگىِ ذات بزرگوارت که کهنه و دگرگون نمىشود، و تغییر حال نمىدهد، و نابود نمىگردد، از تو مىخواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى و مرا به وسیله بندگىات از هر چیزى بىنیاز گردانى و مرا با ترس از خود، در دورى از دنیا، تسلّى بخشى. و با رحمت خویش مرا به بسیارىِ بخشش خود بازگردانى.
گاهى نیز خداوند را به افراد باعظمت و ایّام و ماههاى عظیم سوگند مىدهند. مثل سوگند دادن خدا به ماه رمضان و عابدان آن ماه.
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ: مِنْ مَلَکٍ قَرَّبْتَهُ، أَوْ نَبِیٍّ أَرْسَلْتَهُ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَهِّلْنَا فِیهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِیَاءَکَ مِنْ کَرَامَتِکَ».(2)
خداوندا، همانا من از تو مىخواهم به حقّ این ماه و به حقّ کسانى که در آن، از آغاز آن تا پایانش تو را بندگى کردهاند؛ از فرشتهاى که او را مقرّب ساختى، یا پیامبرى که او را فرستادى یا بنده صالحى که او را برگزیدى، که بر محمّد و
خاندانش درود فرستى و ما را در این (ماه) به کرامت خود که به دوستانت وعده دادهاى، سزاوار نما.
همچنین گاهى یا خالق بى همتا را به حقّ پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله سوگند مىدهند:
«بِحَقِّ مَنِ انْتَجَبْتَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ بِمَنِ اصْطَفَیْتَهُ لِنَفْسِکَ، بِحَقِّ مَنِ اخْتَرْتَ مِنْ بَرِیَّتِکَ، وَ مَنِ اجْتَبَیْتَ لِشَأْنِکَ، بِحَقِّ مَنْ وَصَلْتَ طَاعَتَهُ بِطَاعَتِکَ، وَ مَنْ جَعَلْتَ مَعْصِیَتَهُ کَمَعْصِیَتِکَ، بِحَقِّ مَنْ قَرَنْتَ مُوَالَاتَهُ بِمُوَالَاتِکَ، وَ مَنْ نُطْتَ مُعَادَاتَهُ بِمُعَادَاتِکَ، تَغَمَّدْنِی فِی یَوْمِی هَذَا بِمَا تَتَغَمَّدُ بِهِ مَنْ جَارَ إِلَیْکَ مُتَنَصِّلَا، وَ عَاذَ بِاسْتِغْفَارِکَ تَائِبًا».(3)
به حقّ آنکه او را از آفریدگانت برگزیدهاى و آنکه براى خودت پسندیدهاى، به حقّ کسى که او را از مردمت اختیار کردهاى و کسى که او را براى کار خود انتخاب نمودهاى، به حقّ کسى که اطاعت از او را به اطاعت خود پیوند زدهاى و کسى که نافرمانى از او را مانند نافرمانى از خود قرار دادهاى، به حقّ کسى که دوستىاش را با دوستى خود قرین کردهاى و کسى که دشمنىاش را به دشمنى خویش مرتبط نمودهاى، در این روز، مرا بپوشان، با همان چیزى که پوشاندى با آن، کسى را که با حال بیزارى (از گناه) به سوى تو زارى نموده، و با حال توبه، پناه به آمرزش خواستن از تو آورده.
در این فراز زائر خداوند را به تمامى حقهایى که خداوند براى ائمّه علیهم السلام بر خود لازم و واجب برشمرده، سوگند مىدهند. حقوقى که خداوند براى ائمّه اطهار علیهم السلام بر خود واجب کرده عبارت است از: استجابت دعاى کسى که به آنان متوسّل مىشود و قبول شفاعت آنان و ارج بخشیدن به آنها در هر شب و روز و ترفیع مقام آنها و….
1) صحیفه سجادیه، دعاى 52، فراز 10.
2) صحیفه سجّادیه، دعاى 44، فراز 12.
3) صحیفه سجّادیه، دعاى 47، فراز 86.
