«المَوَدَّة» از ماده «ودَّ» به معنى دوستى، عشق و محبّت است و معمولاً جنبه متقابل دارد. یعنى از یک طرف محبّت و عشق ورزیده مىشود و از طرف مقابل نیز برخورد محبّتآمیز صورت مىگیرد.
دوستى و عشق ورزیدن به اهل بیت پیامبر صلى الله علیه وآله بر همگان لازم و واجب و مزد رسالت پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله است. البتّه این مودّت و دوستى، در مقابل عمل رسول اللّه صلى الله علیه وآله نیست، بلکه خداوند به پیامبر اعلام مىدارد که به مردم بگو من پاداشى از شما خواستهام که داراى این ویژگىها است:
1 – مطلقاً چیزى نیست که نفعش به من برسد و صد در صد به سود شما است.
«قُلْ مَا سَأَلْتُکُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ».(1)
بگو پاداشى را که از شما خواستم تنها به سود شما است اجر و پاداش من فقط بر خداوند است.
2 – این پاداش، راه شما را به سوى خداوند هموار مىسازد.
«قُلْ مَآ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَآءَ أَن یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلًا».(2)
بگو من در برابر ابلاغ رسالت هیچگونه پاداشى از شما مطالبه نمىکنم، مگر کسانى که بخواهند راهى به سوى پروردگارشان برگزینند.
3 – این پاداشْخواهىِ من، چیزى بر مردم تحمیل نمىکند، بلکه آنها وظیفه خود را انجام دادهاند.
«قُلْ مَآ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ مَآ أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ».(3)
من از شما پاداشى نمىخواهم و چیزى بر شما تحمیل نمىکنم.
4 – پاداشى که از مردم طلب مىکنم، دوستى با خویشاوندان است.
«قُل لَّآ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبَى».(4)
بگو من هیچ پاداشى از شما درخواست نمىکنم، جز دوست داشتن نزدیکانم.
پس مودّت و دوستى اهل بیت علیهم السلام به تصریح قرآن، صد در صد به سود مردم است. چرا که راه وصول به سوى خداوند است و این پاداش به نفع پیامبر نیست و بر مردم هم چیزى را تحمیل نمىکند، بلکه مردم به وظیفه خود عمل کردهاند.
قال الحسن بن على علیه السلام: «أَنا مِن اَهْل البَیْت الَّذینَ اذْهَب اللّه عَنْهم الرِّجْس و طَهَّرهُم تَطْهیراً والَّذی الَّذینَ إفْتَرضَ اللّه مَوَدَّتهم فی کِتابه إذ یَقول «وَ مَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا»(4) فإقتراف الحَسَنة مَودَّتنا أَهل البَیْت».(5)
امام حسن علیه السلام فرمودند: من از خاندانى هستم که خداوند آنها را از پلیدى دور کرده و آنها را پاک گردانده و خداوند مودّت آنها را واجب کرده است و در کتابش گفته «هر کس نیکى را به دست آورد، براى او در آن نیکى مىافزاییم.» منظور خداوند از «به دست آوردن نیکى»، مودّت ما اهل بیت است.
مودّت و دوستى اهل بیت از آن جهت واجب است که بنیان و ریشه دین است.
قال على بن ابیطالب علیه السلام: «سَمعتُ رَسول اللّه یقول: لَمّا نُزلت «قُل لَّآ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبَى» قالَ جِبْرئیل: یا مُحمّد اِنّ لِکلِّ دینٍ اَصلاً و دَعامة و فَرْعاً و بُنْیاناً و اِنَّ اَصلَ الدِّینِ و دَعامته قَول لا إله الّا اللّه و اِنّ فَرْعه و بُنْیانه محبَّتکم أَهْل البَیْت فیما وافق الحَقّ و دعا إلیه».(6)
حضرت على علیه السلام فرمودند: از پیامبر شنیدم که فرمود: آنگاه که آیه «بگو من هیچ پاداشى از شما درخواست نمىکنم، جز دوستى نزدیکانم» نازل شد، جبرئیل به من گفت: اى محمّد همانا براى هر دین و آیینى اصل و ستون و فرع و ریشهاى است و به درستى که اصل و ستون دین، توحید است و فرع ریشه دین، محبّت شما اهل بیت است در آنچه مطابق با حق و فراخوانى به سوى خداوند است، مىباشد.
1) سوره مبارکه سبأ، آیه 47.
2) سوره مبارکه فرقان، آیه 57.
3) سوره مبارکه ص، آیه 86.
4) سوره مبارکه شورى، آیه 23.
5) مقاتل الطالبین، ص 33.
6) تفسیر فرات الکوفى، ص 397.
