«صدق» به معنى راستى و درستى و نقیض آن «کذب» به معنى کجى و انحراف
است.
«رفق» به معنى مدارا و نرمى، و «رفیق» به معنى مداراکننده و دوست و همراهِ نرم مىباشد.
در روایتى از حضرت امیرالمؤمنین على علیه السلام چنین آمده است:
قال على علیه السلام: «الصِدْق مُطابقةُ المَنْطقِ لِلْوَضْع الإلهى، الکِذْبُ زَوالُ المَنْطِقِ عَن الوَضْعِ الإلهى».(1)
امام على علیه السلام فرمود: راستى، مطابقت گفتار با نهاده الهى است و دروغ، دور شدن گفتار از نهاده الهى است.
معنى این حدیث آن است که صدق گفتارى است که با واقعیّت و نفسالامرى که خدا آفریده، مطابق باشد و کذب، دورى از واقعیّت است. پس با این تعریف، خداوند که بر تمام امور علم دارد و بر تمام عالم احاطه دارد، صادقترین است.
«فَقُلْتَ وَ قَوْلُکَ الْحَقُّ الْأَصْدَقُ».(2)
پس فرمودى و فرموده تو درست و راستترین است.
امام که علم و احاطه او بر عالم از علم و احاطه خداوند گرفته شده، جانشین خداوند در صدق است.
منظور زائر در این فراز از زیارت آن است که حالت شما اى امامان هدایت علیهم السلام، حقّ و حقیقت در معارف و احوال است و راستى و درستى در گفتار و مدارا نمودن با مردم در معاشرت و کردار.
قال الصادق علیه السلام: «انّ اَمْرنا هُوَ الحَقّ و حَقّ الحقّ».(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا حالت و کار ما حقیقت است و حقیقتى درون حقیقت است.
خداوند با بندگان خود مدارا مىنماید و بر اعمال آنها، صبر پیشه مىکند. لذا امام که خلیفه و جانشین خداوند در بین مردم است نیز بایستى با مردم مدارا نماید.
قال الباقر علیهما السلام: «إنّ اللّه عَزَّ و جَلَّ رَفیق یحبّ الرِّفْق».(4)
امام باقر علیهما السلام فرمودند: همانا خداوند مداراکننده و نرمخو است و مدارا کردن را دوست مىدارد.
ائمّه اطهار علیهم السلام، همواره اصحاب خود را به نرمخویى سفارش مىکردند.
قال على علیه السلام: «الرِفْق مِفْتاح النَجاح».(1)
امام على علیه السلام فرمودند: مدارا کردن و نرمى، کلید کامیابى است.
1) غررالحکم.
2) صحیفه سجادیه، دعاى 29، فراز 4.
3) بصائر الدرجات، ص 49.
4) کافى، ج 2، ص 119.
