روزى متوکل دچار مسمومیت شد، پس نذر کرد که اگر چنانچه بهبودى یابد «مال کثیرى» در راه خدا صدقه دهد؛ اتفاقاً پس از چند روز عافیت یافت و حالش به بهبودى گروید، بنابراین خواست تا به نذر خود عمل کند ولى ندانست که «مال کثیر» چه مقدار است، پس فقها و دانشمندان را جمع کرد و مشکل را با آنها در میان گذاشت، لکن فقها در حد و اندازهى «مال کثیر» با هم اختلاف کردند، برخى گفتند: «اگر هزار درهم صدقه دهى نذرت را ادا کردهاى.» ولى برخى دیگر گفتند: «مال کثیر معادل ده هزار درهم است.» و برخی گفتند: «صدهزار درهم باید بدهى.» و خلاصه امر بر آنها مشتبه شد و در آخر به نتیجه اى نرسیدند.
یکى از وزراى متوکل (که گویا شیعه بوده) گفت:
«یا امیرالمؤمنین، اگر من جواب صحیح را براى تو بیاورم چه جایزهاى به من مىدهى؟»
متوکل گفت: «اگر پاسخ صحیح دهى، ده هزار درهم پاداش خواهى گرفت ولى بدان که اگر جوابت غلط باشد، سرت را از
دست خواهى داد.»
پس وزیر خدمت امام هادى (علیهالسلام) مشرف گشت و سؤال را مطرح کرد.
حضرت فرمود: «به متوکل بگو اگر هشتاد و سه درهم صدقه دهى به نذرت عمل کردهاى.»
وزیر پاسخ را به متوکل رساند. متوکل: «پرسید این پاسخ از خودت نیست، بگو از چه کسى پرسیدهاى؟»
وزیر جریان را نقل کرد. متوکل پرسید: «برو و از حضرت سؤال کن دلیل شما بر این مدعا چیست؟»
پس وزیر علت را جویا شد، حضرت فرمودند: «به دلیل این آیهى شریفه:
«ولقد نصرکم الله فى مواطن کثیرة.» (1)
«اى پیامبر! ما تو را در جنگهاى بسیارى یارى کردیم.»
و همه خاندان ما روایت کردهاند که جنگهاى پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) هشتاد و سه جنگ بود، پس چون «مواطن کثیرة» مساوى با هشتاد و سه است، مال کثیر نیز معادل هشتاد و سه درهم خواهد بود.»
متوکل پاسخ حضرت را پسندید و هشتاد و سه درهم صدقه داد.(2)
1) سورهى توبه، آیه 25.
2) احتجاج طبرسى، ج 2، ص 453.
