حضرت سمانه علیهاالسلام از اهالى مغرب (حدود بین آفریقا و اندلس) بود که دست تقدیر او را به مدینه آورد و همسر امام جواد علیهالسلام گردید.
این بانوى با کمال، به قدرى در راه کمالات و فضایل معنوى، ممتاز بود که او را سیده و امالفضل (مادر ارزشها) مىنامیدند. در زهد و تقوا در عصر خود بىنظیر بود و بیشتر روزهاى سال، روزه سنتى مىگرفت.
هنگامى که سمانه با کاروان مغرب، به مدینه آمد و توسط محمد بن فرج به خانهى امام جواد علیهالسلام راه یافت و همسر آن حضرت گردید، امام جواد علیهالسلام در شأن او چنین فرمود:
ان اسمها سمانة، و انها امة عارفة بحقى، و هى من
نساء الجنة، لا یقربها شیطان مارد، و لا ینالها کید جبار عنید، و هى کانت بعین الله التى لا تنام، و لا تخلف عن امهات الصدیقین و الصالحین.
«نام او سمانه است. او بانویى است که به حق مرا مىشناسد. او از بانوان بهشت است. شیطان سرکش به او نزدیک نشود و نیرنگ طاغوت عنود به او راه نیابد. او همواره مورد نظر لطف خداوندى است که هرگز خواب ندارد و همطراز مادران افراد صدیق و صالح است.»
عالم بزرگ، سید مرتضى در کتاب عیون المعجزات، در شأن حضرت سمانه مىنویسد:
و کانت من القانتات:
«او از بانوانى بود که در مقام عبادت خدا نهایت خشوع و خضوع را داشت و پیوندش با خدا، بسیار گرم و تنگاتنگ بود».(1)
آرى، یک بانو مىتواند به مقامى برسد که به فرمودهى امام جواد علیهالسلام شایستگى مادرى افراد راستین و شایسته را پیدا کند و فرزانهى ممتاز و ارجمندى همچون امام هادى علیهالسلام از دامن او برخیزد.
1) ریاحین الشریعه، ج 3، ص 23 – منتخب التواریخ، ص 789، به نقل از اثبات الوصیه مسعودى.
