حرم مطهر امام دهم حضرت على بن محمد الهادى علیهماالسلام و اما یازدهم حسن بن على عسکرى علیهماالسلام قلب شهر امروزى را تشکیل مىدهد. این بقعه در دوران زندگى این دو امام علیهماالسلام خانهى مسکونى آنان بود و پس از شهادت در آن جا دفن شدهاند.
نخستین ساختمان بر آرامگاه آنان از قرن چهارم هجرى است که تاکنون همواره تجدید و ترسیم شده و توسعه یافته است. این حرم مطهر داراى گنبدى است که
یکى از بزرگترین گنبدها در جهان اسلام است. محیط این گنبد طلایى عظیم، 68 متر است که در آن 72 هزار خشت طلا به کار رفته است.
در دو سمت این گنبد دو گلدسته طلایى زیبا قرار دارد که هر یک داراى 36 متر طول است. گنبد کنونى در سال 1200 ه به جاى گنبد کهنى که ناصرالدوله حمرانى 333 ه آن را ساخته بود، بنا گردید.
در زیر گنبد حرم مطهر ضریح آرامگاه دو امام معصوم، دو بانوى بزرگوار نیز مدفون است.
یکى حکیمه خاتون دختر حضرت امام جواد و عمهى امام حسن عسکرى علیهمالسلام است که شاهد ولادت امام زمان علیهالسلام بوده است. وى زنى پرهیزکار و مورد احترام چهارده معصوم علیهمالسلام بوده است.
دیگرى نرگس خاتون همسر امام حسن عسکرى و مادر امام زمان علیهمالسلام است.
درون حرم و قسمتهاى از رواقهایى به طرز زیبایى آیینهکارى شده و از یادگارهاى ملک فیصل، پادشاه هاشمى عراق است و به وسیلهى ایوانى فراخ و سقفدار به صحنى که گرداگرد حرم را فراگرفته راه مىیابد.
از ویژگىهاى غربى صحن مطهر مجموعهاى متشکل از صحن، ایوان و مسجدى بزرگ با گنبدى کاشىکارى شده قرار دارد که به مجموعه «غیبت» مشهور است.
در زیر این مجموعه زیرزمینى است که به «سرداب غیبت» شهرت دارد.
هم چنین این مجموعه بخشى از خانهى مسکونى حضرت امام حسن عسکرى علیهالسلام بوده است که در این زیرزمین به عبادت پرداخته بوده است.
این محل از دیرباز مورد توجه شیعه بوده است و از آن جهت که عبادتگاه سه امام بوده است و از احترام ویژهاى برخوردار است.
گفتنى است که به وسیلهى پلههایى مىتوان به زیرزمین رسید فضاى اصلى و کهن زیرزمین عبارت از تالار فضایى است که پنجرهى از چوب دارد و محل عبادت امام علیهالسلام بوده است.
پنجرهى این نماز خانه یکى از با ارزشترین قطعات باقى مانده از دوران عباسیان
است و داراى کتیبهاى کهن مىباشد.
این پنجره به دستور ناصرالدین الله عباسى – که از خلفاى مهرورز به اهل بیت علیهمالسلام بود – در سال 606 ساخته شده است.
در کاشىکارى درون این بقعه، نام ناصرالدین شاه قاجار ثبت شده است که در سفر به عتبات خود به زیارت این جایگاه تشرف یافته است.
خدام سرداب در داخل این بقعهى کوچک حفرهاى تعبیه کردهاند و از آن به زائران براى تبرک خاک مىدهند. کاشىکارىهاى صحن و سردرها ورودى از دورهى قاجاریه است.
